TS. Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Khoa Nội – Hồi sức thần kinh (Bệnh viện Việt Đức) cho biết, thời tiết rét đậm như hiện nay, số người đến khám và cấp cứu do tai biến mạch m.áu não (đột quỵ) tăng cao.
Bác sĩ tư vấn cho người dân phòng chống đột quỵ
Theo bác sĩ Tuấn, tai biến mạch m.áu não đang ngày càng phổ biến ở Việt Nam và là một trong những bệnh gây t.ử v.ong cao nhất. Đột quỵ não gia tăng theo lứa t.uổi, trước đây thường xảy ra ở những người cao t.uổi, nhưng hiện có khoảng 25% ca đột quỵ lại xảy ra ở những người trẻ t.uổi.
Đáng chú ý, đột quỵ ở người trẻ đang có chiều hướng gia tăng đáng báo động. Thống kê cho thấy tỷ lệ này tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua. Ở Bệnh viện Nhi T.Ư cũng đã và đang điều trị nhiều trẻ mắc bệnh này. Tại Bệnh viện Việt Đức mỗi tháng tiếp nhận khám và điều trị cho hàng trăm trường hợp bệnh nhân mắc bệnh.
Theo TS Nguyễn Anh Tuấn, đột quỵ não còn là tình trạng thiếu m.áu đột ngột đến một phần não, làm cho các tế bào não thiếu oxy và c.hết gây nên các rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác… Sự gián đoạn của quá trình cung cấp m.áu và oxy lên não có thể do tắc mạch, huyết khối động mạch não hoặc vỡ mạch m.áu não. Tình trạng đột quỵ chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố, trong đó thời tiết thay đổi, chuyển lạnh cũng bất ngờ làm khởi phát bệnh.
Theo cơ chế sinh học, dưới ảnh hưởng của thời tiết lạnh giá, mạch m.áu giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp khiến lưu lượng m.áu đến não giảm 1/5 so với bình thường. Mặt khác, các mạch m.áu dễ co lại làm tăng huyết áp, tăng áp lực trong lòng mạch. Với người đã bị biến chứng xơ vữa động mạch hay huyết khối, mạch m.áu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch m.áu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ với nguy cơ t.ử v.ong và các biến chứng vô cùng nặng nề.
Các chuyên gia tim mạch khuyến cáo, những dấu hiệu của bệnh có thể rất nhẹ, nhưng cũng có khi rất nặng, như liệt mặt, liệt tay, liệt chân. Khi có những dấu hiệu trên cần đưa ngay bệnh nhân vào bệnh viện càng sớm càng tốt, bởi trong “giờ vàng” (dưới 4,5 tiếng) khả năng điều trị hiệu quả cao.
Nguyên nhân gây tai biến mạch m.áu não có thể do mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, mỡ m.áu… nhưng không được kiểm soát tốt. Bên cạnh đó, những thói quen có hại như hút t.huốc l.á, uống nhiều rượu bia, lười vận động, chế độ ăn nhiều chất béo… cũng là những yếu tố nguy cơ gây nên đột quỵ.
Bác sĩ Tuấn cho biết thêm, thời tiết đang rét đậm như hiện nay, mọi người, nhất là những người già, người có bệnh không tập thể dục ngoài trời sớm, cần giữ ấm toàn thân, ăn uống đủ chất dinh dưỡng tránh nguy cơ bị bệnh tim mạch. Đặc biệt, tránh lạm dụng rượu bia bởi nếu uống nhiều trong thời tiết giá lạnh khiến chất cồn lưu lại trong m.áu lâu do khả năng bài tiết qua đường mồ hôi giảm khiến huyết áp tăng cao, dễ dẫn tới đột quỵ.
Theo thống kê, có khoảng 90% người bị liệt vận động (liệt nửa người, liệt tay chân, liệt mặt, liệt các dây thần kinh sọ não, tê bì cảm giác nửa người) sau đột quỵ. Di chứng này gây khó khăn cho bệnh nhân về sinh hoạt, đi lại hàng ngày. Bên cạnh đó, bệnh nhân liệt nằm lâu ngày có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm như: cứng khớp, loét các điểm tì đè, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, huyết khối tĩnh mạch sâu… thậm chí t.ử v.ong.
THÁI HÀ
Theo T.iền phong
Những di chứng mạch m.áu não thường gặp
TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Nội – Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, phụ thuộc vào mức độ nặng của đột quỵ, nguyên nhân và t.uổi bị bệnh, người bệnh có thể gặp các biến chứng khác nhau với các mức độ nặng nhẹ khác nhau.
TS Nguyễn Anh Tuấn tư vấn cho người bệnh.
Đột quỵ não (còn gọi là tai biến mạch m.áu não) là tình trạng thiếu m.áu đột ngột đến một phần não, làm cho các tế bào não thiếu ô-xy và c.hết gây nên các rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác,.. Sự gián đoạn của quá trình cung cấp m.áu và ô-xy lên não có thể do tắc mạch, huyết khối động mạch não hoặc vỡ mạch m.áu não.
Nguyên nhân gây tai biến mạch m.áu não có thể do mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, mỡ m.áu,… nhưng không được kiểm soát tốt. Bên cạnh đó, những thói quen có hại như hút t.huốc l.á, uống nhiều rượu bia, lười vận động, chế độ ăn nhiều chất béo,… cũng là những yếu tố nguy cơ gây nên đột quy.
Liệt vận động
Theo thống kê, có khoảng 90% người bị liệt vận động (liệt nửa người, liệt tay chân, liệt mặt, liệt các dây thần kinh sọ não, tê bì cảm giác nửa người) sau đột quỵ. Di chứng này gây khó khăn cho bệnh nhân về sinh hoạt, đi lại hàng ngày. Đồng thời bệnh nhân liệt nằm lâu ngày có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm như: cứng khớp, loét các điểm tì đè, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, huyết khối tĩnh mạch sâu,…thậm chí t.ử v.ong cho người bệnh.
Người bệnh cần phải tập phục hồi chức năng sau đột quỵ giúp cho tuần hoàn không bị ứ trệ, không bị ùn tắc đờm rãi, tránh cứng khớp và các n.hiễm t.rùng cơ hội khác, đặc biệt là giúp cho cơ lực khỏe hơn, nhanh hồi phục hơn.
Rối loạn ngôn ngữ
Sau đột quỵ, người bệnh có thể gặp các rối loạn về ngôn ngữ do tổn thương tại vùng não chi phối cho chức năng ngôn ngữ với biểu hiện khá đa dạng như: nói ngọng, nói lắp, âm điệu bị biến đổi,…và gặp khó khăn khi diễn đạt, thậm chí là không nói được.
Để giúp người bệnh có thể giao tiếp được trở lại bình thường, hãy giúp người bị đột quỵ học lại kỹ năng giao tiếp, bởi đây cũng là cách giúp họ không còn cảm thấy buồn chán vì không được giao lưu với người xung quanh. Bạn hãy nói những chuyện vui, lời động viên, khích lệ để thôi thúc tinh thần. Sự vui vẻ giúp người bệnh không còn cảm thấy bị cô lập và sẽ nhanh lấy lại sức khỏe.
Suy giảm nhận thức
Đây là một trong những biến chứng nặng nề của bệnh đột quỵ não dẫn đến sa sút trí tuệ của người bệnh. Người bệnh bị rối loạn nhận thức có các biểu hiện như: hay quên, suy giảm trí nhớ, đầu óc lơ mơ không tỉnh táo, mất khả năng định hướng không gian, thời gian, không nhận biết được người thân, gia đình của mình và không hiểu được lời nói của người khác…. Nhiều người bệnh rất lâu mới có thể phục hồi và không thể làm những công việc yêu cầu trí tuệ minh mẫn cũng như độ phức tạp nhiều như trước đây.
Trầm cảm hay rối loạn cảm xúc
Người bệnh sau đột quỵ thường bị suy giảm hoặc mất khả năng tự chăm sóc bản thân và phải nhờ đến sự chăm sóc của người thân, cùng với rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, khó khăn trong giao tiếp với người khác, không thể tham gia các hoạt động trước đây. Điều này có thể khiến cho người bệnh cảm thấy tự ti, mặc cảm, dễ dẫn đến trầm cảm hay rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt, xúc động,…
Các thuốc chống trầm cảm có thể giúp cải thiện triệu chứng. Ngoài ra, có thể khuyến khích người bệnh tham gia nhóm hoặc câu lạc bộ đột quỵ giúp người bệnh có thể kết bạn và chia sẻ với những người bạn mới có cùng hoàn cảnh với mình.
Rối loạn tiểu tiện
Người bị đột quỵ thường bị rối loạn cơ vòng. Ngoài ra, rối loạn cảm giác và nhận thức khiến bệnh nhân không kiểm soát được tình trạng tiểu tiện. Rối loạn cơ vòng có thể khiến người bệnh tiểu tiện không tự chủ. Vì thế, khi chăm sóc người bị đột quỵ, cần bảo đảm khâu vệ sinh thật tốt là cách để phòng tránh tình trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu và giúp tinh thần người bệnh luôn thoải mái.
TRẦN NGUYÊN
Theo Nhân dân
